“RİNOPLASTİ YAHUT SEPTORİNOPLASTİ”
Burun dış görünümünün değiştirilmesine yönelik ameliyatlara Rinoplasti denir. Bu ameliyatlar birçok sefer burun iç kemik ve kıkırdak eğriliklerinin (septum deviasyonu) düzeltilmesi ile birlikte yapıldığından “Septo-Rinoplasti” olarak da isimlendirilebilir.
Burun yüzün tam ortasında yer alan kıymetli bir estetik ögedir. Estetik ve güzellikle ilgili algı ve anlayışlar şahıstan şahsa, ırklara, toplumlara ve devirlere nazaran değişiklikler gösterebilmekle bir arada, tekrar de güzellikle ilgili ortak kimi algılar vardır. Burun için en kıymetli öge yüzün tam ortasında yer alan bu yapının yüzün öbür kısımları ile ilgili oranları ve simetrisidir. Her hangi bir nesnedeki simetri algısı, ortak bir beğeni nedenidir. Günümüzün estetik burun anlayışı “doğallık” ‘tır. Bu ameliyatı olmak isteyen şahısların ortak beklentisi doğal ve hoş olsun formundadır. Lakin bu sözcük gereğince açıklayıcı değildir. Bu türlü bir ameliyata karar veren kişinin kendisini çok âlâ tanımlaması ve tabir edebilmesi, ne istediğini anlatabilmesi ve kendisi için yapılabilecekleri çok düzgün anlaması gerekir. Sonuçta bu bir oyun hamuru değildir ve her hangi bir burunu ameliyatla istenilen her hangi bir burun haline getirmek mümkün değildir. Hasta ve hekim doğallıktan ve hoşluktan ne anladığını karşılıklı çok âlâ anlatabilmeli ve anlayabilmelidir. Ameliyattan evvel hastanın beklentileri ile hekimin yapabileceklerinin birbirine örtüşmesi, yani beklentilerin tıpkı düzeye getirilebilmesi çok değerlidir. Böylelikle sonrasında olabilecek hayal kırıklıkları en aza indirilmiş olur. Estetik manada başarılı bir burun ameliyatının günümüzdeki karşılığı, kişinin yüz oranlarına uygun, yüzün hoşluğunu bütünleyen ve bunu ortaya çıkartan, fakat birinci anda ameliyat olduğunu muhakkak etmeyen bir burundur. Elbette ki bu maksada her vakit ulaşmak mümkün olmayabilir. Tabip hastasına gereksiz umutlar vaat etmemeli, hayal satmamalıdır. Unutulmamalıdır ki estetik burun ameliyatları büsbütün şahsa özel ameliyatlardır. Herkesin burun ve yüz yapısı farklı olduğundan, herkeste yapılabilecek işler farklı, elde edilecek sonuçlar da farklıdır. Sonuçta hiç birimiz yalnızca burundan ibaret değiliz. Yapılan değişikliğin kişinin yüzüne ahengi kadar, psikolojisine, kişiliğine ve hatta işine ve toplumsal ortamına da uygunluğu değerlidir. Tabip hastayı tüm taraflarıyla tanımalı ve yapılacak ameliyata buna nazaran karar vermelidir. Hatta bazen ameliyat yapmamanın daha gerçek olduğuna karar vererek bunu hastasına anlatabilmelidir. Yani birtakım durumlarda ameliyat yapmamak, hem estetik hem de ruhsal açıdan çok daha faydalı olabilir. Öte yandan daha evvelden kaza yahut öteki burun ameliyatları olmuş bireylerde istenen sonuçlara ulaşmak çok daha güç olabilir.
Rinoplasti (veya septo-rinoplasti) ameliyatlarında başarıyı tanımlayan üç değerli öge vardır:
- Fonksiyonellik: Burun, temel misyonu teneffüs olan bir organdır.Bunun yanı sıra içinden geçen havanın nemlendirilmesi, süzülmesi, ısıtlılması ve koku alma üzere vazifeleri de vardır. Yani ameliyattan sonra burnunuz düzgün ve kaliteli nefes almalı, bu işlevleri bozulmamalıdır.
- Güzellik: Ameliyatın tüm tesirleri geçtikten sonra hasta burnunu beğeniyorsa, maksadına ulaşmış demektir.
- Sağlamlık: Burun sağlam ve stabil olmalı, bir mühlet sonra düşme, eğilme, çökme üzere bozulmalar olmamalıdır.
KAPALI VE AÇIK RİNOPLASTİ:
Rinoplasti ameliyatı için günümüzde yaygın olarak kapalı yahut açık teknik kullanılır. Ameliyatınızda hangi tekniğin kullanılacağı, büsbütün elde edilecek muvaffakiyete bağlıdır. Yani hangi tekniğin kullanılması daha yeterli sonuç verecekse, o teknik seçilmelidir. Her iki metodun de kendisine nazaran avantaj ve dezavantajları vardır. Hekiminiz duruma nazaran her iki tekniği de birebir derecede muvaffakiyetle yapabilecek tecrübeye sahip olmalıdır.
KAPALI TEKNİK RİNOPLASTİ:
Rinoplasti ameliyatı yapabilmek için burunda muhakkak yerlerin kesilmesi gerekir. Kapalı teknikte kesilerin tamamı burun içindedir. Dışarıdan görünen bir kesi ve yara izi yoktur. Ameliyat müddeti çoklukla açık teknikten biraz daha kısadır. Ameliyat sonrası şişlikler daha kısa müddette düzelir.
AÇIK TEKNİK RİNOPLASTİ:
Açık teknikte iki burun deliğini ayıran burun ön dikmesi üzerine yatay bir kesi yapılarak başlanır. Öbür kesiler bu dış kesi ile temaslı olacak formda burun içinde kalır. Yani burun önünde 3-4 milimetrelik bir kesi izi olur. Bu iz çoklukla 2-3 ayda görülemeyecek hale gelir. Ameliyat mühleti kapalı teknikten daha uzundur ve ameliyat sonrası doku şişliklerinin (ödem) güzelleşmesi de daha uzun sürer
HANGİ TEKNİK SEÇİLMELİ?
Hastanın burun yapısına nazaran hangi teknik daha başarılı sonuç verecekse, o teknik seçilmelidir. Bilhassa burun uç yapısı düzgün ve burun dış ekseninde önemli eğrilik yahut çökme olmayan hastalarda kapalı teknik seçilebilir. Şayet burun uç kıkırdaklarında detaylı düzeltmeler gerekiyorsa, tüm yapıları detaylı olarak görmeye ve düzeltmeye müsaade veren açık teknik tercih edilmelidir.
Ameliyat bitiminde iki teknik ortasında izlenebilen tek fark, burun orta dikmesi üzerindeki 3 adet ince dikiştir.
AMELİYAT ŞARTLARI VE Müddeti:
Rinoplasti ameliyatı tam teşekküllü hastane şartlarında ve genel anestezi altında yapılmalıdır. Her hangi bir tıbbi komplikasyon gelişmesi halinde hastanede bunu çözebilecek takım ve ekipman (her branştan uzman tabipler ve gerekli tıbbi cihazlar) her vakit bulunmalıdır.
Ameliyattan evvel bir grup tetkikler yapılarak ve hasta anestezi uzmanı tarafından kıymetlendirilerek ameliyat olmasında bir sakınca olup olmadığı belirlenir. Her hangi bir öteki ek sıhhat sorunu olan hastaların ilgili branş tarafından evvelden muayene edilerek kıymetlendirilmesi gerekir (akciğer, kalp, tansiyon, karaciğer, böbrek ve tiroid hastalıkları gibi…) Ameliyat periyodunda etkin ateşli yahut gripal hastalık olmaması, aspirin ve e-vitamini üzere kan sulandırıcı ilaçların kullanılmaması gerekir. Şayet kullanılıyorsa, en az bir hafta evvelden kesilmelidir. Hasta ameliyathaneye serum takılı olarak ve rahatlatıcı bir ilaç uygulanarak götürülür.
Ameliyat müddeti bir ile üç saat ortasında değişebilir. Birinci defa ameliyat olan bir hastada kapalı teknik ile ameliyat bir saat kadar sürerken, daha evvelden kaza yahut ameliyat olmuş (revizyon) hastalarda bu müddet 3 saate kadar uzayabilir.
Ameliyat sırasında kimi yerlerin tamiri için kıkırdak dokuya muhtaçlık olabilir. Bu modüller hastanın kendi iç burun kıkırdağından alınır. Şayet burunda kâfi kıkırdak yoksa kulak kepçesinden yahut kaburgadan alınabilir. Bu mümkünlük kelam konusu ise, kesinlikle evvelden hastaya söylenmeli ve onayı alınmalıdır. Tamir hedefiyle mümkün olduğunca sentetik materyaller kullanılmamalıdır. Sentetik gereçlerin vakit içinde beden tarafından kabul edilmeyip atılması ve iltihaplanmaya neden olması mümkündür.
Ameliyatın bitiminde her iki burun içine tampon yahut değişik takviye materyalleri yerleştirilebileceği üzere hiç tampon koymadan yalnızca dikişlerle tespit yapmak da mümkündür.Tamponsuz dikiş uygulaması yahut tampon seçimi büsbütün ameliyatınızı yapan tabibin alışkanlığı yahut tercihi ile ilgilidir. Lakin hangi prosedür kullanılırsa kullanılsın, olağan ve konforlu bir burun teneffüsü mümkün değildir. Tamponlar ekseriyetle silikon ve üzeri naylon kaplı sünger yapısındadır ve bir ile üç gün içinde çıkartılırlar.
Burun dışına alçı, metal yahut plastik atel (burun kalıbı) yerleştirilir. Bunun maksadı, yine oluşturulan biçimin korunması ve şişmenin daha az olmasıdır. Burun ateli ve şayet önde dikiş varsa bunlar bir hafta sonra alınır. Bazen atel alındıktan sonra burun dışına flaster yapştırılır.
Uyanma sonrası hasta, odasına alınır. Sırt yüksek yatması, az konuşması, gülmemesi ve hapşırma sırasında ağzının açık olması tavsiye edilir. Bir yahut iki gün mühletle burun ön tarafından hafif kanlı akıntı gelmesi olağandır. Şişlik ve morarmaların az olması için bir gün müddetle aralıklı buz uygulaması yapılabilir.
Hasta bir gece hastanede kaldıktan sonra sonraki gün meskenine gönderilir. Taburcu edilirken antibiyotik ve ağrı kesici verilir. İkinci gün hastaneye gelerek tamponları alınır. Günümüzde kullanılan burun tamponlarının alınması çok kolay ve büsbütün ağrısızdır. Tamponların alınmasıyla çok besbelli bir rahatlama olur. Daha sonra burun içindeki dokuların şişmesi, akıntı birikmesi ve kabuklanmalar nedeniyle tıkanmaları olur. Vakit zaman denetime gelerek temizlenmedi gerekir. Hastanın meskende kendisinin temizlemesi için burun yıkama; nemlendirme için yağlı damla, krem yahut sprey kullanması tavsiye edilir. Hasta burnunu ıslatmayacak formda banyo yapabilir.
İYİLEŞME PERİYODU:
Tüm ameliyatlarda olduğu üzere, son dikiş atıldığı anda düzgünleşme başlar. Ameliyat sonrası yüzde şişme ve göz altlarında morarmalar olabilir. Morarmanın şiddeti ameliyat müddetine, ameliyat tekniğine, kişinin yapısal özelliklerine bağlı olarak az yahut çok olabilir. Morluk ve bariz şişliklerin birçok on günde geçer.
Rinoplasti ameliyatının düzgünleşme mühleti çok uzundur ve üç farklı alanda güzelleşme izlenir:
- Fonksiyonel düzgünleşme: Ameliyatın tüm tesirlerinin kaybolarak kişinin istenen kalitede nefes almaya geçişi 30 – 45 gün kadar sürer. Hasta bu periyotta konutta yıkama ve yağlama halinde kendi bakımını yapar ve haftada bir temizletmek üzere hastaneye gelir.
- Burun dış halinin %70 kadar güzelleşmesi birinci üç ayda tamamlanırken, tam olarak düzgünleşme bir iki seneye kadar uzayabilir.
- Psikolojik düzgünleşme: Rinoplasti ameliyatı, ruhsal tarafı çok değerli bir ameliyattır. Hastanın ameliyat sonrası devirde yeni burnuna alışması, daima aynaya bakarak burnunu incelemeye son vermesi ve etrafından gelen çeşitli tenkitlerle başa çıkması birkaç ay alacaktır. Bence gerçek güzelleşme, hastanın aynada kendisini incelemekten vazgeçtiği vakittir.
AMELİYATI KİM YAPMALI?
Rinoplasti ameliyatları uzun vakittir Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi uzmanları tarafından yapılmaktadır. Son 20-30 senede ise artan bir yoğunlukla Kulak Burun Boğaz & Baş boyun Cerrahisi uzmanları tarafından da yapılmaktadır. Aslında bu sorunun en hakikat karşılığı hangi branş değil, “kim düzgün yapıyorsa o yapmalıdır” formundadır. Burada doktorun eğitimi, tecrübesi, estetik kıymetlendirme yeteneği ve burunun yalnızca halini değil işlevlerini da (iyi nefes alma gibi) düzeltebilmesi değerlidir.