Burun tıkanıklığı aslında insanoğlunun en eski şikayetlerinden. Kimisi için sorun olmayan bu durum çoğu
vakit hayatımızı kabusa dönüştürebiliyor. Başımız ağrıyor, uyku kalitemiz bozuluyor, tat ve koku
duyumuz köreliyor, ağızdan nefes almaya bağlı olarak sık üst teneffüs yolu enfeksiyonu geçirmemize
sebep olabiliyor. Burun tıkanıklığı ile ilgili o kadar çok şey yazılıp çizildi ki bazen başımız karışmıyor da
değil. Sanki gerçek bilinen yanlışlar nelerdir diye işin uzmanına sormak istedik. Kulak Burun Boğaz ve
Baş Boyun Cerrahisi uzmanı Op Dr Bahadır Baykal bilhassa burun hastalıkları ve cerrahisiyle oldukça
ağır ilgilenen bir cerrah,
Öncelikle şunu merak ediyorum, burun tıkanıklığının sebepleri nelerdir ?
Burun tıkanıklığının nedenleri değişiktir. Bazen kolay bir kemik eğriliği bazen de burun eti şişmesi bu
duruma sebep olabilir. Burun içinde olmaması gereken kitlesel oluşumlara da (polip) sık rastlıyoruz. Tabii
alerji ve hava kirliliğini de unutmamak gerekir.
Hava kirliliği de burun tıkanıklığına yol açıyor mu ?
Elbette Pak olmayan ortam havası, konka ismini verdiğimiz burun etlerinin ve burun mukozasının
şişmesine neden olur. Birebir halde sigara içenlerde de burun tıkanıklığı sıktır. Bilhassa burun ameliyatı
geçirdikten sonra kişi sigara içmeye devam ederse bir mühlet sonra burnu tıkanmaya başlar. Hatta size
enteresan bir şey söyleyeyim plazalarda, otel odalarında, iş merkezlerinde sıhhatsiz klimatize hava ile sık
temas bile bir müddet sonra kronik burun tıkanıklığına yol açar.
Sigara dumanı nasıl burun tıkanıklığı yapıyor? toplumda sigara tiryakisi epeyce fazla, ne önerirsiniz ?
Sigara dumanı burun ve sinüslerdeki temizleme hareketini direkt olarak bozar. Temizleme süreci iyi
olmazsa partiküller, tozlar ve ziyanlı hususlar burnun içinde kalır ve burun etlerinin (konkaların)
şişmesine, mukozal dokunun ödemlenmesine neden olur. Bir müddet sonra tıkanıklık artar, sinüslerin
işlevleri da etkilenir bu durumdan. Şayet sigara içimi kesilirse kısa vakitte burun sağlıklı yapısına
kavuşur. Teklifim sigaradan uzak durmaktır.
Pekala hangi alerjenler burun tıkanıklığına yol açar ?
Alerji pek çok şeye karşı oluşabilir. Polenler, konut tozları, hayvan tüyleri, küf ve daha aklınıza gelebilecek
bir sürü unsur. Bazen meslek ortamınıza bağlı sebeplerde alerjiye yol açabilir. Sorun yaratan alerjik
hususlardan uzak durmak tedavide epeyce değerlidir. Şayet eza yaşıyorsanız ilaç tedavisi ve aşılama
ile alerji denetim altına alınabilir.
Öteki hangi sebepler alerjiye neden olabilir ?
Birçok vakit atlanıyor lakin hamilelikte 3.aydan sonra ortaya çıkan burun tıkanıklığı sık görülen bir
şikayettir. Östrojen hormonundan kaynaklanır. Birtakım hamilelerde dayanılmaz bir hal aldığına şahit oldum.
Gebelik önleyici ilaçların kullanılması da emsal etkiyi yapabilir. Az de olsa tiroid hormon seviyesinin
azalması da burun tıkanıklığına neden olabilir.
En sık görülen burun tıkanıklığı nedeni nedir ?
Deviasyon olarak bilinen burun kemik eğriliği toplumda burun tıkanıklığının en sık nedeni olarak bilinse
de, konka ismini verdiğimiz burun etlerinin büyümesi ya da şişmesi bu şikayete daha sık yol açıyor.
Pekala konka büyümesinde nasıl bir tedavi yaklaşımınız oluyor ?
Öncelikle burun eti büyümesi tek başına mı ? yoksa deviasyon denilen kemik eğriliğiyle birlikte mi ? bunu
pahalandırmak gerekir. Birçok vakit deviasyon ameliyatında muvaffakiyet için tıpkı anda şişmiş konkaları
küçültme cerrahisi yapıyoruz. Bazen radyofrekans ile küçültme kâfi olabiliyor vakit zaman da
endoskopik konka redüksiyonuna yani cerrahiye ihtiyaç duyabiliyoruz. Burun eğriliğinin bulunmadığı
hastalarda yalnızca burun etlerine teşebbüs kafidir.
Kemik eğriliği olan herkeste burun tıkanıklığı olur mu ?
Bakın hiç kimsenin burun iç kısım kemiği yani orta bölmesi cetvelle çizilmiş üzere düz değildir. Burun
kanallarını daraltan bir eğrilik varsa nefes alıp verme etkilenir. Kıkırdak ve kemik eğriliklerinin durumuna
nazaran farklı derecelerde tıkanıklık oluşur. Şikayet varsa ameliyat gerekebilir.
Burun tıkanıklığı ne üzere sıhhat meselelerine yol açabilir ?
Burun tıkanıklığı birden fazla vakit kıymetli bir sıhhat sorunu üzere görülmüyor fakat beraberinde pek çok önemli
sorunu beraberinde getiriyor. Mesela uyku bozukluğu ve horlama, şiddetli baş ağrısı, kalp rahatsızlığı,
hipertansyon ve tat – koku bozuklukları burun tıkanıklığının sebep olduğu rahatsızlıklardan kimileri.
Burun kemiği eğrilikleri neden oluşur ?
Burun kemiği eğriliği, doğumsal olarak yüz kemiklerinin farklı gelişimine bağlı çekilmeler nedeniyle
oluşur. Bazen de doğum sırasında yahut erken çocukluk devrindeki burnu etkileyen travmalar
sonucunda gelişebilir.
Burun tıkanıklığı dışında hangi durumlarda kemik eğriliği ameliyatına karar veriyorsunuz ?
Şayet eğrilik baş ağrısı, yüz de basınç hissi, tekrarlayan burun kanaması, sinüzit ve orta kulak iltihaplarına
yol açıyorsa ameliyatla düzeltilmesi faydalıdır. Horlama ve uyku apnesini bu kategoriye dahil etmedim
zira horlama ve uyku apnesine yol açacak kadar şiddetli bir eğrilik zati burun tıkanıklığı da yapar.
Deviasyon ameliyatını nasıl yapıyorsunuz ?
Ekseriyetle ameliyat burun içinden yapılır. Burun kanalını daraltan kıkırdak ve kemik eğrilik çıkartılır,
yine şekillendirilerek burun orta bölmesi düzeltilir. Vakit zaman şiddetli eğriliklerde açık teknik
yaklaşıma muhtaçlık duyuyoruz, bilhassa burun orta çatısındaki kıkırdak ve kemik aksın yer
değiştirdiği,kısmen zayıfladığı durumlarda kesinlikle rinoplasti de yapıyoruz.
Burun estetiği mi yapıyorsunuz ?
Evet Sağlıklı nefes almak için işlevsel rinoplasti pek çok burun tıkanıklığı cerrahisinde kural. Burun
dinamik bir yapı münasebetiyle yalnızca iç kısım eğriliğinin burun tıkanıklığa yol açtığını düşünmek yanlış
olur. Burun kanatları, burun çatısı, burun kökü ve aks eğrilikleri deviasyon sorunu ile birlikte
kıymetlendirilmesi gereken yapılar.
Burun ameliyatlarından sonra hastaların en çok korktuğu burna tampon uygulaması eskisi üzere sık
uygulanmıyor sanırım, artık ne kullanıyorsunuz? düzgünleşme süreci nasıl oluyor?
Artık burun ameliyatları tamponsuz yapılabiliyor. Kolay müdahalelerde burna hiçbir şey
yerleştirilmeyebilir. Kompleks cerrahilerde ise silikon ismini verdiğimiz oluklu aparatları birkaç gün
burunda tutmak zorunda kalabiliyoruz. Silikonlar tampona nazaran epeyce konforlu ve rahatsızlık hissi
vermeyen, birebir vakitte nefes alıp verebildiğimiz malzemeler. Güzelleşme süreci epey süratlidir En ağır
ameliyatlarda bile en geç yedinci gün toplumsal hayata dönülebilir. Ağrı kesicilerle hafifleyen bir ağrı
mevcuttur.
Burun kemiği eğriliğinin düzeltilmesi için yaş sonu varmıdır ?
17 yaşından gün almış herkes bu ameliyat için uygundur. Üst yaş sonu ise yoktur.
Açıkçası burun ameliyatı sonrası başarısızlık ihtimali bu ameliyatı olmak isteyenleri korkutuyor ve
etrafımda pek çok mutsuz hasta var, sizin görüşünüzü merak ediyorum ?
Bence burada en değerli nokta gerçek tabip tercihi. Tecrübeli ellerde burun kemiği eğriliği sonrası
düzeltme cerrahisine nadiren muhtaçlık duyulur. Bazen hastanın kendi kıkırdak, kemik yada doku
yapısından kaynaklanan nedenlerden revizyon cerrahisine ihtiyaç olabilir. Şayet 15-20 dakikalık
küçük müdahalelerle halledilecek sorun ise bu makul karşılanabilir lakin birçok vakit kulak bölgesinden
yahut kaburgadan ek kıkırdak almamız gereken düzeltme cerrahileri ile karşılaşıyoruz ki; bu durum hasta
açısından hayli dertli bir durum. Bence birinci ameliyat öncesi teşhis çok kıymetli. Birden fazla vakit orta çatı,
burun ucu ve burun kanatlarındaki sorunlar atlanıyor,hastanın deviasyonu düzelse dahi bu sorunlar
halledilmediği için nefes alamıyor.Emin olun, iç kısım eğrilik ameliyatı için başvuran ve ameliyat olmasına
karşın düzelmeyen pek çok hastaya, birinci ameliyatta işlevsel burun estetiği de yapılmış olsa
muhtemelen düzeltme cerrahisine muhtaçlık kalmayacak.
Burun tıkanıklığı ile koku alma sorunu ortasında nasıl bir bağ var ?
Aslında koku ve tat alamama sorununa hastalar çok fazla değer vermiyor, tahminen de tedavi
edilemeyeceğini düşündüğü için doktora geç başvuruyor. Yapılan çalışmalar gösteriyor ki; tat ve koku
duyularının körelmesi sıklıkla çocukluk periyodunda tedavisi yapılmamış kronik burun tıkanıkları sonucu
gelişiyor. Kokuların tanınarak koku hafızasının oluşturulması çocukluk devrinde başlıyor, bu nedenle
çocuklarda burun tıkanıklığına yol açan nedenleri araştırıp tedavilerini yapmak çok değerli.
Sık görülen bir durum mu ?
Yapılan bir çalışmada 50 yaş üzerinde her dört bireyden birisinde koku duyusunun köreldiği tespit edilmiş.
Doğal olarak koku duyusu bozulunca yediklerimizin de tadı olmuyor. Tat alma duyumuz koku almamızla
yakından alakalı. Kronik sinüzit, polip ve alerjik durumlarda ,konka şişmelerinde oluşan koku kaybı
sebebin tedavi edilmesi ile düzelir. Koku kaybının kıymetli bir nedeni de kolay bir üst teneffüs yolu iltihabı
sırasında koku hudut hücrelerinin harap olmasıdır maalesef bu durumda tedavi her vakit mümkün
olamayabiliyor.
