Burun, insan sağlığı için çok önemli bir organdır. Sağlıklı bir solunum fonksiyonu ve sağlıklı bir vücut için burundan soluk alıp vermek esastır. Burun sadece havanın girip çıktığı bir organ değildir. Burun nefes alıp verme sırasında havayı nemlendirir, ısıtır, sesimizin bize özgü olmasını sağlar, kulağımızı havalandırır, koku almamızı sağlar.
Özellikle ülkemiz insanının burun yapısının kemikli olması ve insanların bir çoğunda alerjik hastalıkların sık olması nedeniyle burun tıkanıklığı şikayeti en sık rastladığımız şikayetlerden birisidir. Uzun süren burun tıkanıklığı hastalarında bu problem çözülmediği taktirde çok ciddi sağlık sorunlarına neden olmaktadır.
SAĞLIKLI BİR NEFESİN İLK ŞARTI SAĞLIKLI BİR BURUNDUR.
Kısaca burun tıkanıklığı hastanın hayat kalitesini ciddi şekilde bozar ve zamanında müdahale edilmediği taktirde ileri sağlık problemlerine sebebiyet verebilir.
Bu yazı ile burun tıkanıklığı nedenleri , hastada ne gibi şikayetlere sebep olduğu ve tedavi seçeneklerini kısaca anlatmaya çalıştım.
Burun tıkanıklığı sebepleri:
*Burun kemiğinde kayma (Deviasyon) olması
*Alt burun etlerinin (konka) büyümesi
*Burun çatısında daralma(valv daralması)
*Geniz eti büyümesi
*Yaygın burun içi polipleri
Bu sebepler tek tek veya birliktelik göstererek burun tıkanıklığına sebep olur.
Burun tıkanıklığı olan hasta:
*Devamlı ağız solunumu yapmak zorunda kalır ; Sık tekrarlayan boğaz enfeksiyonları olur ve müzminleşmiş farenjit gelişir.
*Horlama ve uyku bozuklukları gelişir.
*Akciğer ve Kalp problemlerini ağırlaştırır.
*Sabahları ağız kuruluğu gelişir.
*Cinsel fonksiyon bozuklukları olur.
*Psikolojik sorunlar gelişmesine yatkınlık olur.
*Ses kalitesi bozulur ve burundan konuşma gelişir.
*Çocuklarda geceleri altını ıslatma problemleri olabilir.
Görüldüğü gibi burun tıkanıklıkları insanın hayat kalitesini ciddi oranda bozmaktadır.
Burun tıkanıklıklarında yapılan ameliyatlar:
*Burun kemiği düzeltilmesi(deviasyon ameliyatı)
*Alt burun etlerinin kısmi olarak alınması(veya radyofrekans uygulaması)
*Burun çatısının açılması (valv cerrahisi)
*Estetik burun cerrahisi (Bazı burun tıkanıklıklarının tedavisi burnun dışının da değiştirilmesi ile mümkün olur)
*Geniz eti alınması (genellikle çocuklarda)
*Burun içi poliplerinin medikal ve cerrahi tedavisi
BURUN KEMİĞİNDE KAYMA VEYA EĞRİLME (DEVİASYON) ve TEDAVİSİ
Sıklıkla karşılaşılan burun tıkanıklığı nedenlerinden biri de burun içi kemiğinde kayma veya eğrilme olmasın sonucunda nefes yolunun tıkamasıdır. Burun direği olarak da adlandırılan ve tıp dilinde septum adı verilen bu yapının düzgün olması sağlıklı nefes almanın ilk şartıdır.
Burun kemiği kayması veya eğrilme olmasının tıptaki adı Septum Deviasyonudur.
Septum deviasyonunun tedavisi ameliyattır. Septoplasti denilen ameliyatla septumun eğri kısımları çıkarılır , düzeltilir, ve septum orta hatta getirilerek her iki burun pasajının açık olması sağlanır.
Ameliyat genel ve lokal anestezi ile yapılabilir, bu hastanın ve doktorun seçimine bağlıdır. Ameliyat ortalama 30dk-45dk arası sürer. Ameliyatta hastanın burun içine yeni geliştirilmiş sünger yada silikon tamponlar koyulur. Yeni geliştirilen bu tamponlar sayesinde hastaları en çekindikleri tamponun çekilmesi ağrısız ve oldukça kolay olmaktadır. Ameliyattan iki gün sonra hastanın burnundan tamponlar alınır. Ve hasta günlük aktivitelerine devam edebilir.
BURUN ETİ (KONKA) BÜYÜMESİ VE TEDAVİSİ
Burun eti büyümesi burun tıkanıklıklarının çok önemli ve sık karşılaşılan bir sebebidir. Burun içinde alt orta ve üst burun etleri olmak üzere üç adettir. Alt burun etlerinin büyümesinde burun tıkanıklığı gelişirken orta burun etlerinin büyümesinde sık tekrarlayan sinüzit atakları ve kronik sinüzite yatkınlık gelişir. Bu nedenle burun eti büyümelerinde gerekli ilaç tedavilerine rağmen iyileşme sağlanamadığında cerrahi tedaviye başvurulabilir.
Burun eti büyümesinin nedenleri:
*Alerjik burun eti büyümesi
*Burun kemiğindeki kaymaya bağlı burun eti büyümesi
*Burun etlerindeki yapısal bozukluklar
Burun etlerine uygulanması gereken cerrahi; tahrip edici , ve burun etinin tamamına yönelik değil koruyucu (burun etini saran mukoza adı verilen kılıfı koruyarak) ve kısmi olmalıdır. Bunun nedeni burun eti ve burun etini saran kılıfın burun işlevinde önemli yeri olmasıdır.
BURUN YAN DUVARI ZAYIFLIĞI (NAZAL VALV DARLIĞI) VE TEDAVİSİ
Burnun yan duvarlarında yeterli destek olmaması durumunda hasta nefes alma sırasında burun kanatlarının içeriye çökmesi nedeniyle burundan nefes alamaz. Bu durum doğuştan ve gelişimsel olabileceği gibi geçirilmiş bir ameliyat sonrası da ortaya çıkabilmektedir. Bu hastalar tipik olarak her iki işaret parmağı burun ile yanağın birleştiği yerlere konularak kulaklara doğru hafif açma hareketi yapıldığında çok rahat nefes almaya başlarlar. Buna Cottle manevrası diyoruz ve valv darlıklarının tanısında kullanıyoruz. Nazal valv darlığının tedavisi de ameliyatla olmakta ve burun yan duvarlarının yine burun içinden alınan kıkırdakların uygun yerlere uygun açılar ile yerleştirilmesi ile yeniden yapılandırılması gerekmektedir. Bu ameliyat septum deviasyonu, burun eti küçültülmesi ve estetik burun cerrahisi ile birlikte aynı anada uygulanabilmektedir. Tek başına yapıldığında burun üstüne 3-5 gün boyunca bant takılmakta . Burun içinde ise duruma göre değişmekle birlikte 1-2 gün küçük tamponlar konmaktadır.
GENİZ ETİ BÜYÜMESİ VE TEDAVİSİ
Geniz eti büyümesi burnun arkasında bulunan ve vücudun savunma hücrelerini üreterek enfeksyonları önleyen adenoid denilen dokuların büyümesi ve burun arkasını tıkayarak burun tıkanıklığı yaratmasıdır. Bu durum sıklıkla çocuklarda görülmekle birlikte çocuklukta ihmal edilen ve zamanında ameliyat edilmemiş hastalarda erişkin yaşlarda da gözlenebilmektedir.Bu hastalarda horlama, burun tıkanıklığı, burundan konuşma ve sık tekrarlayan sinüzit görülür. Tedavisi genel anestezi altında bu dokunun bulunduğu yerden kazınarak alınmasıdır. Ameliyat yaklaşık 20-30 dk sürer, hasta ameliyattan 1 gün sonra günlük aktivitelerine dönebilir.
YAYGIN BURUN İÇİ POLİPLERİ VE TEDAVİSİ
Bu hastalık genellikle alerji astım ve aspirin duyarlılığı ile birlikte gözlemlenen, burun içinde bilinmeyen bir nedenle üzüm taneciklerine benzeyen içi jel dolu etlerin oluşmasıdır. Bunlar burun tıkanıklığının yanında aynı zamanda sinüzite de neden olmaktadır. Bu durumun tedavisi çok büyük ve yaygın olgularda endoskopik olarak cerrahi uygulanması ve sonrasında sistemik(ağızdan) steroid ve topikal (spray)steroid tedavisidir. Çok yaygın olmayan vakalarda yalnızca spray tedavisi yeterli olabilmektedir. Ameliyat olan olgularda tekrarlayabileceği bilinmelidir.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.