Kulak yolunun derininde kulak zarı bulunur. Kulak zarı, ses dalgaları geldiğinde titreşen ince bir zardır.
Orta kulak, kulak zarının ardında bulunan ve hava ile dolu bir boşluktur. Kulak zarı titreştiği vakit orta
kulak boşluğundaki küçük kemikçikler de (örs, üzengi, çekiç) titreşir ve sesi iç kulağa iletir. İç kulakta sesi
beyefendisine ileten hudutlar uyarılır. Orta kulak ile burnun gerisindeki geniz ortasında, östaki tüpü ismi verilen
küçük bir kanal bulunur. Östaki tüpünün vazifesi, orta kulak boşluğundaki havanın basıncını dış ortamdaki
atmosfer basıncı ile eşitlemektir. Esnerken yahut yutkunurken kulaktan gelen sesler, bu basınç eşitleme
sürecine aittir.
Küçük çocuklarda en çok görülen rahatsızlık kulak iltihabıdır. Kulak iltihabının çoğunluğu da dış kulak ve
orta kulak enfeksiyonları ile kulakla boğazı birleştiren kanalın tıkanması oluşturur. Bu enfeksiyonlar eğer
vaktinde tedavi edilmezse, ilerde tehlikeli olabilirler. Kulak ağrısı belirtileri; çok hassaslık, iştahsızlık ve
ateştir.
Dış Kulak İltihabı
Dış kulak yolunu döşeyen deride ortaya çıkar. Çocuğunuzun klorlanmış suda çok kalırsa yahut kulağına
yabancı bir cisim sokup kulak derisini çizerse bu dış kulak iltihabına yol açabilir. Belirtileri; üzerine
yattığında kulağı ağrısı çekmesi, dış kulak kanalında kızarıklık, kulaktan akıntı gelmesi ve kulak içinin
kaşınmasıdır.
Orta Kulak İltihabı (Otitis Media)
Akut otitis media, kulak zarı ardındaki orta kulak boşluğunun iltihabıdır. Çocuklarda östaki tüpü
erişkindekinden daha kısadır ve bu nedenle mikropların burundan orta kulağa ulaşması daha kolaydır.
Bunun sonucunda orta kulakta iltihap sıvısı birikir; sıvının yaptığı basınç ağrıya ve kulak zarının
titreşememesine neden olur. Bu nedenle orta kulak iltihabı sırasında bir ölçü işitme kaybı meydana
gelir. Uygun ilaç tedavisi ile bakteriler öldürüldüğünde orta kulaktaki sıvı da ortadan kalkar ve işitme
düzelir.
Akut orta kulak iltihabı, çocukluk çağının sık görülen bir hastalığıdır. Üç yaşına kadar olan çocukların
2/3′ü en az bir sefer orta kulak iltihabı geçirmektedir. Akut orta kulak iltihabının tedavisi antibiyotiklerle
yapılmaktadır. Tesirli antibiyotik tedavisi yapılsa bile, çocukların %40′ında 3-6 hafta daha orta kulakta
iltihaplı olmayan bir sıvı kalmakta ve daha sonra düzelen, hafif derecede işitme kaybına neden
olabilmektedir.
Sık üst teneffüs yolu enfeksiyonu geçiren çocuklarda orta kulak iltihabı da sıktır. Bu nedenle, çocuk
yuvalarında olduğu üzere kalabalık ortamlara birinci kere girmeye başlayan çocuklarda ,özellikle birinci iki yıl içinde,
soğuk algınlığı ve kulak sorunlarına daha sık rastlanır.
Orta kulak iltihabının öteki çeşitleri de vardır. Efüzyonlu otitis media (seröz otitis media), altı haftadan
uzun müddetli orta kulakta sıvı bulunmasıdır. Bunun nedeni, birtakım çocuklarda akut otitis media geçirmemiş
olmalarına karşın östaki tüpünün orta kulağa hava götürme işlevini yapamamasına bağlıdır. Eğer
iltihap uzun sürerse orta kulakta ve kulak zarında hasar meydana gelebilir ve kulak zarında iyileşmeyen
bir delikten daima akıntı başlar. Buna kronik otitis media ismi verilir. Bu tıp orta kulak iltihaplarının tedavisi
bir Kulak-Burun-Boğaz hastalıkları uzmanı tarafından yapılmalıdır.
Belirtiler ve Bulgular
Büyük çocuklar kulakta dolgunluk hissi, ağrı ve işitme kaybı şikayetlerini tabir edebilirler. Küçük
çocuklarda ise birinci belirtiler huzursuzluk, uyku bozukluğu yahut iştahsızlık olabilir. Her yaştaki çocukta ateş
olabilir.
Bu belirtiler ekseriyetle burun akıntısı ve öksürük üzere orta kulak iltihabına eşlik eden üst teneffüs yolu
enfeksiyonu şikayetleriyle birlikte bulunur. Şiddetli orta kulak iltihaplarında kulak zarında delinme
meydana gelebilir. Bunun sonucunda orta kulaktaki iltihap kulak yolundan akar, ağrı azalır ve ateş düşer.
Kulak zarındaki delik çoğunlukla tedavi sonucunda zaten kapanır.
Hastalığın Önlenmesi
Yenidoğan bebeklerde anne sütünden geçen hususların sağladığı bağışıklık, akut otitis media
gelişmesini önler. Anne sütü emen çocukların beslenme sırasındaki durumu, biberonla beslenen
çocuklarınkine oranla östaki tüpünün olağan işlev yapması için daha uygundur; bu nedenle anne
sütü emen çocuklarda orta kulak iltihabı, biberonla beslenen çocuklara oranla daha az görülmektedir.
Şayet çocuğun biberonla beslenmesi gerekiyorsa, oturur konumda beslemek yatırılarak beslemekten
daha güzeldir.
Hastalığın Süresi
Orta kulak iltihabının düzelme mühleti değişken olabilir. Hiç tedavi edilmediğinde bile 48 saat içinde
bizatihi düzeldiği olmaktadır. Bazen de, antibiyotiklerle tedavi edilmesine karşın 2 hafta ile 2 ay
ortasında orta kulakta sıvı kalmaya devam etmektedir. Bu sıvı çoklukla bizatihi kaybolur, fakat bu
müddet içinde işitme azalmış olabilir. Orta kulak iltihabı bulaşıcı değildir, lakin asıl nedeni olan üst solunum
yolu enfeksiyonu bulaşıcı olabilir.
Evde Uygulanabilecek Tedavi
Orta kulak iltihabı evvel kesinlikle hekiminiz tarafından değerlendirilmelidir. Meskende uygulanabilecek
yollar, çocuğun rahatlatılmasına yöneliktir. Ağrı kesici ve ateş düşürücüler ile çocuğun rahat uyku
uyuması sağlanabilir.
Kulak akıntısı olan çocuklar yüzmemeli, banyoda ise kulağa su teması tıkaçlarla önlenmelidir.
Hekiminiz kulak tıkacını nasıl hazırlayacağınızı yahut ne tıp bir tıkaç temin etmeniz gerektiğini size
açıklayacaktır.
Tıbbi Tedavi
Akut orta kulak iltihabı çoklukla antibiyotiklerle ve östaki tüpünün işlevini düzeltecek ilaçlarla
tedavi edilir. Bazen çocuğun kulak zarı iltihap nedeniyle çok şişerse ve şiddetli ağrıya neden olursa,
kulak zarında küçük bir kesi (parasentez) yapılarak iltihabın boşaltılması gerekebilir. Bu süreçten sonra
kulak zarı çoklukla bir hafta içinde güzelleşir.
Ebeveynler sıklıkla kalıcı bir işitme kaybı olup olmayacağı konusunda kaygı duyarlar. Şayet uygun tedavi
edilir ve ilaçlar önerildiği doz ve müddette kullanılırsa kalıcı işitme kaybı mümkünlüğü çok düşüktür.
