Gamma Knife Radyocerrahisi Lars Leksell isimli İsveçli beyin cerrahı tarafından tıbba kazandırılmış bir formüldür. Ön çalışmaları 1950’li yıllara dayanan Gamma Knife aygıtı ile birinci kez 1968 yılında hasta tedavi edilmiştir. Ülkemizde ise birinci sefer 1997 yılında Gamma Knife kullanılarak tedavi yapılmıştır. O yıllardan itibaren gelişerek günümüze kadar gelen Gamma Knife Radyocerrahisi uygun hasta kümelerinde kullanıldığında son derece başarılı sonuçlar vermektedir.
GAMMA KNİFE’IN UYGULAMA ALANLARI
Beyindeki kimi damarsal bozukluklarda uygulanabilir. Birinci akla gelen doğuştan damar yumağı (AVM) denilen durumdur. Beyin kanamasına, sara nöbetlerine yol açabildiğinden tedavi edilmesi gerekir ve tedavisinde Gamma Knife kullanılabilir. Kavernom denilen bir diğer damar yumağı cinsi daha vardır. Bunlarda da kullanılmaktadır. Ayrıyeten birtakım damar fistüllerinde de kullanılabilir.
Çeşitli güzel huylu beyin tümörlerinin tedavisinde kullanılır. Meningiom denilen beyin zarından kaynaklanan tümörler, Vestibular Schwannoma denilen işitme ve istikrardan sorumlu olan sonun tümörleri ve kimi hipofiz tümörleri bunlara örnektir.
Berbat huylu tümörlerin tedavisinde kullanılabilir. Bunların başında bedenin öteki yerinden beyefendisine sıçramış kanser çeşitleri yani metastazlar gelir.
İşlevsel bozukluk denilen Trigeminal Nevralji (Ani şiddetli yüz ağrısı) ya da el titremesi yani tremorda da uygulanabilir.
GAMMA KNİFE TEDAVİSİNİN AŞAMALARI
Gamma Knife grubunda beyin cerrahı, radyasyon onkoloğu, medikal fizikçi, teknisyen ve hemşire yer alır. Öncelikle başın sabit tutulabilmesi için lokal anestezi ile başa stereotaktik çerçeve takılır. Şayet hasta çocuk ise süreç sedasyon altında gerçekleştirilir. Çerçeve takıldıktan sonra MR çekilir, AVM varsa anjiyografi de yapılabilir. Bilgisayarda tedavi planlanır, amaç belirlenir, uygulanacak olan radyasyon dozu tespit edilir. Planlama yapıldıktan sonra farklı bir kısım olan tedavi ünitesinde uygulamaya başlanır. Uygulama mühleti 10 dakika ile 3-4 saat ortasında değişir. Mühlet de belirleyici olan lezyonun hacmi ve uygulanacak olan radyasyon dozunun ölçüsüdür. Kimi hastalarda öteki usullere hiç muhtaçlık duyulmadan yalnızca Gamma Knife kâfi olurken kimi hastalarda ise kesinlikle ameliyat gerekir ve ameliyattan sonra kalan tümöre Gamma Knife uygulaması yapılabilir.
GAMMA KNİFE SONRASI TAKİP
Gamma Knife uygulandıktan sonra hasta takibe alınır. Metastaz nedeniyle Gamma Knife uygulanmışsa 2-4 ayda bir tümörün durumuna bakılır. Uygun huylu tümör ise hastadan senede bir MR çektirmesi istenir. Böylelikle hastalarda tümörün büyüyüp büyümediği denetim edilmiş olur. Tedavinin tesirini görebilmek için belirli bir mühlet geçmesi gerekir zira tümöre uygulanan radyasyonun tesirini göstermesi için müddete muhtaçlık vardır. Metastazda bu tesirin görülmesi için gereken mühlet 2-3 ay olabilirken yavaş büyüyen âlâ huylu bir tümörde yıllar alabilir. Gamma Knife ile emel tümör büyümesinin durdurulmasıdır. Lakin AVM denilen damar yumağı için Gamma Knife yapılmışsa damar yumağının kaybolması gerekir. Bunun gerçekleşmesi için de 2-3 sene beklemek gerekebilir.