Tanım olarak iltihabi bulgular olmaksızın (ateş, kulak zarında kızarıklık gibi) kulak zarı gerisinde orta kulak boşluğunda sıvı birikmesidir. Bu sıvı orta kulağa dışarıdan gelen bir sıvı değildir. Çoklukla geçirilmiş bir orta kulak iltihabı sonrasında, orta kulaktaki sıvı salgılayan hücrelerin sayılarının artması sonucu orta kulakta sıvı birikimi oluşur. Bu hastalarda östaki tüpünün de hastalığa karışması sonucunda orta kulakta biriken sıvı genize akamaz. Vakitle sıvı yoğunlaşır ve tutkal kıvamına dönüşür. Orta kulağın sıvı ile dolması kulak boşluğunun havalanmasını tesirler ve orta kulakta bir negatif basınç oluşur. Bu negatif basınç vakit içerisinde kulak zarının içeriye gerçek çökmesine neden olur. Uygun şeklide tedavi edilmediği taktirde zardaki bu çöküntü ilerliyerek zarın orta kulak boşluğuna yapışmasına ve orta kulaktaki kemikciklerin hasarlanmasına neden olur. Bu safhadan sonra ise hastayı çok daha önemli meseleler bekler.
Belirti ve bulgular nelerdir? Teşhis nasıl konulur?
Genellikle çocukluk çağı hastalığıdır. Hastalık başlangıç evresinde ekseriyetle sinsi seyreder. Büyük çocuklar kulakta bir dolgunluk, vakit zaman kulak ağrısı ve işitme kaybından şikayet ederler. Küçük çocuklar ise şikayetlerini lisana getiremediklerinden en tipik bulgu çocuğun daima olarak kulağıyla oynamasıdır. Bu çocuklar daha hırçındırlar ve dikkat eksikliği gözlenir. Yeniden en tipik bulgu işitmede azalmadır.
Doktor muayenede kulak zarının doğal rengini kaybettiğini ve matlaştığını görür. Başlangıç devrinde sıvı tesiri ile zar dışarı itilmişken ilerleyen devirde zarda çökme görülür. Klinik muayene ekseriyetle tanıyı koymaya kafidir. Lakin kesinlikle işitme testi ve orta kulak basınç ölçümü yapılmalıdır.
Tedavi
Orta kulaktaki sıvının büyük bir kısmı ekseriyetle 3 ay içerisinde emilir ve ortadan kalkar. Bu süreç içerisinde hasta ilaçsız izlenebileceği üzere birtakım ilaçlar kullanılabilir. En sık tercih edilen ve aktifliği kanıtlanmış olan ilaçantibiyotiklerdir. Kimi doktorlar antibiyotiklerin yanı sıra allerji ilaçları ve dekonjestan kullanmayı da tercih ederler. Son yıllarda kortizon kullanan tabipler de mevcuttur. Lakin kortizon kullanımı sırasında mümkün yan tesirleri açısından çok dikkatli olmak gerekir. Kortizon erken devirde orta kulaktaki sıvının ortadan kalkmasına neden olsa da uzun devirde hastalık büyük oranda nüks etmektedir. Aşağıdaki tabloların varlığında ise ameliyat gündeme gelir:
– İlaç tedavisine karşın 3 ayı aşkın müddettir sebat eden orta kulak sıvıları
– 30dB den fazla işitme kaybı gelişmesi
– Kulak zarında çökme meydana gelmesi
Orta kulak sıvı toplanmasında en sık uygulanan ameliyat geniz etinin alınması ile birlikte kulak zarına tüp takılmasıdır. Geniz etinin alınması, enfeksiyon odağını ortadan kaldırır. Ayrıyeten östaki borusuna yaptığı tıkanma tesiri kaybolmuş olur. Kulak zarına takılan ventilasyon tüpü orta kulağın havalanmasına yardımcı olur ve böylece orta kulak gaz basınçları olağana döner.
Ameliyat kesin tahlil müdür?
Genellikle geniz eti alınması ve kulak zarına tüp takılması ameliyatı sonrasında hastalık büyük oranda düzelir. Kulak zarına yerleştirilen tüp 6-12 ay kadar yerinde kalır ve çoğunlukla diğer bir müdahaleye gerek kalmadan tabiatıyla atılır. Lakin ameliyat sonrasında da hastanın bir müddet takip edilmesi gerekir. Özellikle hastalığa taban hazırlayan faktörlerin devam ettiği durumlarda orta kulakta tekrar sıvı toplanması görülebilir. Lakin çocuğun büyümesiyle birlikte hastalığın nüks etme oranı azalır.
Erişkin hastada orta kulakta tek taraflı sıvı toplanması
Bu tablo sağlıklı insanlarda görülebildiği üzere geniz tümörlerinde karşımıza çıkabilen tipik bir tablodur. Bu nedenle erişkin bir hastada tek taraflı orta kulakta sıvı toplanması ile karşılaşıldığında kesinlikle geniz tümörleri ekarte edilmelidir.
